EkonomiYönetim 100 günlük görev süresini geride bırakırken, söz konusu dönemde bu yılki ek bütçeden memur ve emekli maaşlarına, Orta Vadeli Programdan (OVP) mali düzenlemelere kadar birçok alanda değerli adımlar atıldı.
Cumhurbaşkanlığı Kabinesi 100. gününü tamamlarken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başkanlığındaki Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, ekonomiBu dönemde yönetimin gündemi oldukça yoğundu.
Kabine üyelerinin atanmasının ardından Ekonomik Uyum Konseyi hızla toplandı ve ekonomi yönetiminin yol haritasına ilişkin adımlar belirlendi.
İlk tedbir olarak yüzyılın felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat depreminin yaralarının sarılması açısından önem taşıyan bu yıla ilişkin ek bütçe düzenlemesi hazırlanarak TBMM’de kabul edildi. Ek bütçeyle, depremden zarar gören vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması ve hasarların giderilmesi amacıyla afet konutlarının inşası ve altyapı hasarlarının giderilmesi için 482,8 milyar lira olmak üzere toplam 527,3 milyar lira ödenek öngörülmüştü. kamu idarelerinin yapı stokunun bozulmasına neden olmuştur. Bu yıl diğer ödenek imkanları da dikkate alınarak deprem kayıplarının giderilmesi amacıyla bütçeden toplam 762 milyar lira harcanması planlandı.
Ek bütçenin yanı sıra, 6 Şubat’ta meydana gelen depremin yol açtığı ekonomik kayıpların telafisine yönelik asgari memur maaşının 22 bin 17 liraya çıkarılması da dahil olmak üzere düzenlemelere de yer verildi. “Milli Dayanışma Paketi” adı verilen bu düzenlemeyle deprem nedeniyle bütçenin üzerindeki yükün telafi edilmesi amaçlandı. Düzenlemeyle emekli maaşlarının da yüzde 25 oranında artırılması kararlaştırıldı.
Bu süreçte kamu kurumlarına gönderilen tasarruf genelgesiyle depremle ilgili maliyetler dışında tüm harcamaların gözden geçirilmesi talep edildi.
Kayıt dışı ekonomiye yönelik çalışmalar yoğunlaştırılırken, başta KDV oranlarını yanlış uygulayan mükellefler olmak üzere vergi kayıp ve kaçakçılıkları yakından takip edildi.
Hızlı bir şekilde göreve başlayan ekonomi yönetimi, bu yılın ikinci yarısında uygulanacak baz fiyat sürecini de hızlı bir şekilde tamamladı. Yapılan görüşmelerle taban fiyat net 11 bin 402 lira olarak belirlendi.
Ekonomik diplomasinin ağır bir gündemi vardı
Ekonomi yönetimi, bütçe ve fiyatlar gibi iç gündem konularının yanı sıra ekonomik diplomasiyi de yoğunlaştırdı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek önce Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE), ardından Katar’a gitti. Her iki ismin de bu ülkenin üst düzey yöneticileriyle temasları vardı. Bu ön görüşmelerin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde Suudi Arabistan’ın da aralarında bulunduğu söz konusu ülkeler için Körfez tipi bir etkinlik düzenlendi. Bu türden değerli işbirliği anlaşmalarına imza atıldı.
Şimşek, aralarında Japon şirket yöneticilerinin de bulunduğu yabancı yatırımcılarla çeşitli görüşmelerde bulunurken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan ile Suudi Arabistan’a giderek, ardından Hindistan’da düzenlenen G20 toplantılarına katıldı.
Yatırım Ortamını Uyum Uyum Komitesi’nin (YOİKK) toplantısı da ekonomi yönetiminin yoğun gündemiyle gerçekleştirildi. Toplantıda yeni transfer eylem planı hazırlıkları, yatırım ortamına ilişkin tespit edilen sorunlar ve çözüm önerileri ele alındı. YOİKK çalışmaları kapsamında yeni transfer eylem planının eylül ayı sonuna kadar tamamlanması kararlaştırıldı, buna yönelik çalışmalar devam ediyor.
Yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik gerekli mevzuat paketleri ve yapısal reformlar da yeni dönemde TBMM gündemine taşınacak.
Sivil toplumla istişareler yapıldı
Ekonomi yönetimi, geçtiğimiz hafta kamuoyuna açıklanan 2024-2026 dönemine ilişkin OVP hazırlıklarını sürdürdü. OVP hazırlıkları kapsamında iş dünyasının önde gelen sivil toplum kuruluşları, finans sektörünün temsilcileri ve sendikalarla çeşitli toplantılar gerçekleştirildi.
Ekonomi yönetimi ile iş dünyasının bir araya geldiği 2023 2. Dönem Ekonomi ve İstişare Toplantısı ile Türkiye Ekonomi Şurası gibi toplantılar da gerçekleştirildi. Burada iş dünyasının sorunları ve çözüm önerileri dinlendi.
Tarımsal Üretici Temsilcileri Toplantısında tarım dairesinin sorunları da masaya yatırıldı. Toplantıya tarım sektörünün önde gelen temsilcileri katıldı.
Bütçe çalışmaları devam ediyor
Hükümetin üç yıllık ekonomik yol haritası olan OVP, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kamuoyuna açıklanırken, bu programla üç yıllık makroekonomik hedefler ve yapısal reform gündemi de belirlendi.
Hükümetin gündeminde artık ekim ayında TBMM’ye sunulacak 2024 merkezi yönetim bütçesi yer alıyor. Bütçe hazırlıkları yavaş yavaş devam ediyor.
Ekonomi yönetimi 12. Kalkınma Planı hazırlıklarını sürdürürken, bu planın önümüzdeki ay TBMM’ye sunulması bekleniyor.
Önemli mali kararlar alındı
Bu süreçte Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve BDDK Başkanlıklarına da atamalar yapıldı. TCMB başkan yardımcıları da bir süre sonra belirlendi.
Finansal piyasalarda alınan kararlar kapsamında, tasarruf sahiplerinin tasarruflarını 2019 yılında açılan mevduat ve katılma hesaplarında tutmalarını teşvik etmek amacıyla döviz korumalı mevduat ve katılma hesaplarına sağlanan vergi avantajları yıl sonuna kadar devam edecek. Türk lirası ve liranın değerinin korunmasını teşvik etmek. Türk lirası cinsinden mevduat hesapları ile yeniden lira cinsinden açılan katılma hesaplarından elde edilen bazı menkul kıymetler ve gelirlere uygulanan indirimli stopaj oranının son tarihi 31 Aralık 2023 tarihine kadar uzatıldı.
Deprem sonrası afet bölgesi ilan edilen yerlerde işletmeleri zarar gören esnaf ve sanatkarlara Halk Bankası tarafından kullandırılan kredilerin geri ödemelerine 6 ay daha faizsiz erteleme getirildi.
Kredi kefalet sistemi kapsamında KOBİ bazında kullanılabilecek azami kredi kefalet limitleri artırılmıştır.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile 11 banka arasında imzalanan kredi protokolü ile ihracatçılara finansman imkanı sağlandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hayata geçirilen uygulamayla, işlenmemiş altın ithalatının cari açık üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması ve Türkiye’nin döviz rezervlerinin desteklenmesi amacıyla altın ithalatına kota getirildi. Söz konusu kotalar, Borsa İstanbul AŞ’ye üye kıymetli maden aracı kurumlarınca gerçekleştirilen işlenmemiş altın ithalatında geçerli olacak.
TCMB tarafında ise Başkan Erkan’ın göreve gelmesiyle birlikte sıkı para politikası uygulamaları öne çıktı. Bu kapsamda bankacılık sektörünün aktif ve pasifinde Türk lirası tasarrufların ağırlığının artırılmasına yönelik uygulamalar hayata geçirildi. Merkez Bankası’nın sadeleşme süreci ve döviz korumalı mevduattan Türk lirası mevduata geçişin kademeli adımları öne çıktı.
Erkan’ın döneminde toplanan ilk Para Politikası Kurulu’nda (PPK), siyasi faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faizi 650 baz puan artırılarak yüzde 15’e çıkarıldı. Kurul ikinci toplantısında faiz oranını 250 baz puan artırarak yüzde 17,50’ye çıkardı. Son toplantıda faiz 750 baz puan artırılarak yüzde 25’e çıkarıldı.
BDDK, finansal istikrarı destekleyici adımlar da attı. Kredi kartlarına ilişkin Kurul kararıyla belirlenen taksit süreleri; Havayolu, seyahat acentesi ve konaklama ile ilgili yurt dışı harcamalarda uygulanmamasına ve bu harcamalarda taksit yapılmayacağına karar verildi. Arsa kapsamında sermaye yeterliliği standart oranlarının hesaplanmasında; Tüketici kredileri, bireysel kredi kartları, binek araç alımına yönelik taşıt kredileri ve taşıt teminatlı krediler ile tüketicilerle yapılan finansal kiralama işlemlerinin risk yüklerinin artırılmasına karar verildi.
BDDK, konut kredileri ve konut garantili kredilerde uygulanacak kredi değeri oranlarında değişiklik yaptı. Kurul kararına göre, tüketicinin kendisi, eşi veya 18 yaşını doldurmamış çocukları için en az bir konut sahibi olması halinde, ilk konut alımlarında, ikinci ve sonraki konut alımlarında kredi faiz oranlarında değişiklik olmayacak. Konut kredisi faiz oranı yüzde 75 oranında düşürülecek.
